Trang chủ / FAQ
Khử trùng xông hơi là biện pháp sử dụng hơi độc để tiêu diệt côn trùng gây hại trên hàng hóa ở các giai đoạn phát triển khác nhau trong một không gian kín khí như lô hàng phủ bạt, hầm tàu, sà lan, silo, container…
Theo quy định của cơ quan kiểm dịch thực vật thì hàng hóa xuất nhập khẩu nói chung đặc biệt là hàng nông sản cần phải được khử trùng nhằm tránh việc lây lan sinh vật hại từ quốc gia này sang quốc gia khác, cũng như để bảo vệ hàng hóa không bị hư hại do côn trùng. Chứng thư khử trùng (fumi cert) thường được yêu cầu trong các hợp đồng mua bán hàng hóa xuất nhập khẩu.
Các mặt hàng nông sản nói chung (gạo, cà phê, sắn lát, hàng gia vị như tiêu gừng quế, các loại hạt ăn được như điều, hạnh nhân…).
Các sản phẩm làm từ gỗ, hàng thủ công mỹ nghệ, vật liệu chèn lót bằng gỗ như pallet, kệ đỡ, tấm nâng…
Hiện nay trên thế giới có khá nhiều hóa chất được sử dụng làm chất diệt côn trùng, tuy nhiên trong đó chỉ có 2 hóa chất được sử dụng phổ biến nhất và được chấp nhận tại hầu hết các quốc gia là Methyl Bromide (CH3Br) và Aluminium Phosphide (AlP) – thành phần ban đầu để tạo ra khí Phosphine (PH3). Cả 2 hóa chất này – Methyl Bromide và Phosphine đều tác động lên côn trùng ở thể khí, sau thời gian ủ thuốc cần thiết hơi thuốc được thông thoáng ra khỏi không gian khử trùng để hàng hóa có thể được sử dụng theo yêu cầu đặt ra…
Tuỳ vị trí, không gian cần phun và loại sản phẩm sẽ chứa mà sử dụng hoạt chất phù hợp. Hiện tại trong danh mục thuốc Bảo vệ thực vật được phép sử dụng của Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn chỉ có thuốc Actellic 50EC (hoạt chất Pirimiphos – methyl) là phù hợp để phun xịt diệt côn trùng trong kho lưu trữ hàng hóa cũng như trong nhà xưởng sản xuất.
- Đã có sẵn trên hàng hóa.
- Có khả năng tự di chuyển từ khu vực này đến khu vực khác bằng cách bay, bò.
- Lây nhiễm theo phương tiện vận chuyển hàng hóa, con người, chim , chuột…
- Lây nhiễm theo phương tiện vận chuyển hàng hóa, con người, chim , chuột…
Như vậy có rất nhiều con đường côn trùng có thể xuất hiện trên hàng hóa mà chúng ta quan sát thấy. Việc tìm hiểu đầy đủ cách thức lây nhiễm này giúp chúng ta có những biện pháp kiểm soát côn trùng một cách hiệu quả nhất.
Côn trùng hại kho nói chung thuộc bộ cánh cứng (Coleoptera) và bộ cánh vảy (Lepidoptera), vòng đời trải qua 04 giai đoạn phát triển là trứng – sâu non – nhộng – trưởng thành, trong đó giai đoạn trứng và nhộng khó diệt hơn. Vì vậy khi tiến hành khử trùng cần phải chú ý các giải pháp kỹ thuật để không chỉ tiêu diệt các côn trùng trưởng thành mà phải kiểm soát được tất cả các pha phát triển của côn trùng
Côn trùng đối tượng kiểm dịch thực vật là những loài có khả năng phát triển và gây hại rất mạnh, chưa từng xuất hiện hoặc mới chỉ xuất hiện ở phạm vi hẹp ở một quốc gia, tính chất đe dọa đối với nền nông nghiệp của một quốc gia là rất lớn. Vì vậy khi phát hiện thấy, ngành kiểm dịch thực vật sẽ phải tiến hành các biện pháp kiểm soát hết sức nghiêm ngặt (khoanh vùng, cô lập, khử trùng xông hơi kết hợp phun vệ sinh…) để diệt trừ triệt để các ổ côn trùng này, không để phát tán, lây lan sang các khu vực khác và tiếp tục có cơ chế theo dõi trong một khoảng thời gian cần thiết
Để côn trùng bị tiêu diệt hơi thuốc cần phải tác động lên côn trùng trong một khoảng thời gian đủ dài với một mức nồng độ cần thiết nhất định (tích số C x T). Để kiểm soát triệt để tất cả các pha phát triển côn trùng thì thời gian ủ thuốc cần thiết đối với Methyl Bromide phải đạt tối thiểu từ 24h trở lên, còn với Aluminium Phosphide thì phải đạt tối thiểu là 120 giờ vì bản chất của khí Phosphine là tác động chậm lên côn trùng và bản thân AlP chưa phải là chất diệt côn trùng mà khí Phosphine (PH3) được giải phóng ra từ quá trình phản ứng:
AlP + 3H2O = PH3 + Al(OH)3
Hàng hóa xuất nhập khẩu từ quốc gia này đến quốc gia khác luôn được kiểm soát côn trùng dựa trên các quy định của Kiểm dịch thực vật và các yêu cầu trong hợp đồng xuất nhập khẩu. Tuy nhiên các vật liệu chèn lót bằng gỗ kèm theo (pallet, tấm nâng, kệ đỡ…) thường không được quan tâm về phương diện côn trùng cũng như xuất xứ chính xác của các vật liệu chèn lót này không được xác định (do có việc tái sử dụng) dẫn đến việc lây lan sinh vật hại từ quốc gia này đến quốc gia khác. IPPC (International Plant Protection Convention) đã ban hành tiêu chuẩn ISPM 15 (International Standards for Phytosanirary Measures) thống nhất quy định các loại vật liệu này phải được xử lý diệt trừ sinh vật hại trước khi đóng gói hàng hóa xuất khẩu.
Theo quy định của tiêu chuẩn ISPM 15, các vật liệu chèn lót bằng gỗ (Wood Packaging Materials) phải được Khử trùng xông hơi bằng Methyl Bromide hoặc Xử lý nhiệt với yêu cầu nhiệt độ trong lõi gỗ phải đạt tối thiểu 56 oc trong thời gian tối thiểu là 30 phút. Kèm theo việc xử lý thì các vật liệu đóng gói bằng gỗ này phải được đóng dấu xác nhận việc xử lý bằng dấu quy định, Mẫu dấu được chập nhận như sau:
Thuốc khử trùng tác động lên côn trùng cũng như hàng hóa ở thể hơi, sau khi thông thoáng đúng kỹ thuật hầu hết lượng hơi thuốc trong lô hàng được thông thoáng trở lại môi trường. Vấn đề hàng hóa có bị ảnh hưởng chất lượng hay độ an toàn cho người sử dụng hoàn toàn phụ thuộc vào kỹ thuật khử trùng. Việc chọn lựa thuốc hợp lý, bơm/ đặt thuốc đúng cách và thực hiện thông thoáng triệt để sẽ đảm bảo hàng hóa sau khử trùng không bị ảnh hưởng đến chất lượng. Điều này chỉ đạt được với những đơn vị khử trùng có uy tín, có đầy đủ kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn.
Côn trùng có trên hàng hóa chỉ được tiêu diệt triệt để khi hơi thuốc xâm nhập đủ nồng độ trong một khoảng thời gian cần thiết. Các loại bao bì thông thường như bao đay, bao PP cho phép hơi thuốc thẩm thấu qua nên phù hợp đối với kỹ thuật khử trùng. Ngược lại, các loại bao bì như bao PE, bao bì 2 lớp có màng PE, bao BOPP, Laminate… sẽ ngăn cản hơi thuốc thẩm thấu qua để diệt côn trùng trên hàng hóa vì vậy không phù hợp khi hàng hóa có yêu cầu khử trùng. Khi hàng hóa có yêu cầu phải đóng gói bằng các loại bao bì này thì chúng phải được đục lỗ, mở miệng, không dán kín hoặc phải khử trùng hàng hóa trước khi đóng gói.
Về nguyên tắc, việc chất xếp hàng hóa phải tạo điều kiện cho hơi thuốc khuếch tán đều khắp trong không gian khử trùng, như vậy nồng độ thuốc mới đồng đều tại tất cả mọi vị trí và mới đủ hiệu lực để diệt triệt để côn trùng. Vì vậy, khi xếp hàng vào container thì thể tích hàng không được chiếm hết thể tích của container, hàng hóa nên được xếp trên một lớp pallet ở đáy container và bề mặt hàng hóa nên cách trần container tối thiểu 30 cm để hơi thuốc có thể lưu chuyển đều trong khối hàng hóa.
- Hàng hoá phải trong tình trạng bình thường về các tiêu chuẩn bảo quản hay xuất khẩu (thuỷ phần, nhiệt độ…)
- Phải làm kín được không gian cần khử trùng (phủ bạt, dán kín …)
- đủ thời gian ủ thuốc cần thiết đối với từng loại thuốc khử trùng.
- Bao bì không kín khí.
- Có không gian để thông thoáng hơi thuốc sau khử trùng.
Cơ quan bảo vệ thực vật thuộc Bộ nông nghiệp – PTNT là cơ quan quản lý Nhà nước có chức năng quản lý và giám sát các hoạt động khử trùng xông hơi trên lãnh thổ Việt Nam. Khi hàng hoá xuất khẩu thì Cơ quan bảo vệ thực vật quốc gia của nước sở tại có chức năng kiểm tra về tình trạng côn trùng hay các dịch hại trên hàng hoá và đưa ra các quyết định cần thiết
VFC luôn sẵn sàng phục vụ khách hàng 24/24 giờ. Tuy nhiên, để công tác khử trùng được chủ động và các yêu cầu kỹ thuật được đáp ứng một cách đầy đủ, khách hàng nên thông báo cho VFC (qua điện thoại, email, zalo) trước thời điểm thực hiện khử trùng tốt nhất là 24 giờ trở lên (đối với khử trùng container). Khi có yêu cầu khử trùng kho với quy mô lớn hay khử trùng tàu, khách hàng cần báo cho VFC càng sớm càng tốt để công việc khảo sát, tư vấn kỹ thuật (nếu cần) được tiến hành một cách hiệu quả trước khi khử trùng
Hiện VFC cung cấp các dịch vụ rất đa dạng. Bên cạnh việc khử trùng xông hơi hàng hoá, VFC còn cung cấp dịch vụ vệ sinh môi trường (kiểm soát ruồi, muỗi, kiến, gián, chuột…trong các khách sạn, nhà hàng, văn phòng, khu công nghiệp…); dán lót container và cung cấp chất hút ẩm cho container xuất khẩu. Ngoài ra, VFC còn thực hiện tư vấn, đào tạo các chuyên đề về khử trùng, kiểm soát dịch hại tổng hợp (IPM)… Cung cấp các thiết bị an toàn hàng hải (mặt nạ, bình lọc hơi độc, thiết bị đo khí độc, thiết bị chống cháy, phao cứu sinh…) tùy theo yêu cầu củ khách hàng.
Hợp lý và đơn giản là tiêu chí của VFC trong việc khử trùng container nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho khách hàng:
Khách hàng gởi yêu cầu khử trùng tới VFC qua điện thoại, email tại văn phòng hoặc trực tiếp cho các trạm khử trùng tại các khu vực. Để VFC có thể phục vụ khách hàng một cách tốt nhất và đảm bảo container chắc chắn được khử trùng quý khách vui lòng gửi yêu cầu qua email zalo có xác nhận đã được nhận.Thông tin cung cấp càng chi tiết càng tốt.
- Nhân viên kỹ thuật của VFC tại các trạm khử trùng (toàn bộ các Cảng & khu vực trọng điểm) thực hiện công việc theo yêu cầu hoặc tư vấn các vấn đề kỹ thuật liên quan cho khách hàng. Việc khử trùng sẽ được thực hiện phù hợp với Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy trình kỹ thuật xông hơi khử trùng do Bộ NN & PTNT ban hành (QCVN 01-19: 2010/ BNNPTNT)
- Biên bản khử trùng đươc xác nhân bởi hai bên được gửi về văn phòng VFC.
- Thời gian ủ thuốc theo tính chất của loại hoá chất sử dụng. Tối thiểu 24 giờ (Methyl Bromide) và 120 giờ (Aluminium Phosphide).
- VFC tiến hành thông thoáng container khi đủ thời gian ủ thuốc tại các Cảng, tiến hành thu hồi bã thuốc AlP (nếu có yêu cầu).
- Căn cứ vào B/L khách hàng gởi tới, VFC cấp chứng thư theo yêu cầu của khách hàng.
Ghi chú: Form yêu cầu khử trùng Quý khách có thể tải xuống từ website: www.vfc.com.vn tại phầnĐăng ký khử trùng.
- Khách hàng gởi yêu cầu theo mẫu (qua email, điện thoại).
- VFC trao đổi thêm nếu cần bổ sung thông tin.
- Cán bộ kỹ thuật VFC tiến hành khảo sát hiện trường, trao đổi trực tiếp với khách hàng.
- Lập phương án thực hiện; viết chương trình kiểm soát tổng thể gởi khách hàng và chờ xác nhận thực hiện (đối với những kho hàng lớn, nhà máy…); ký hợp đồng (theo yêu cầu).
- Thực hiện khử trùng lô hàng, phun vệ sinh bên ngoài lô hàng hoặc toàn bộ kho theo yêu cầu.
- Thực hiện khử trùng lô hàng, phun vệ sinh bên ngoài lô hàng hoặc toàn bộ kho theo yêu cầu.
- Thời gian ủ thuốc theo tính chất của loại hoá chất sử dụng.
-
Thông thoáng lô hàng, kiểm tra đánh giá và xác nhận kết quả khử trùng bằng biên bản.
- VFC cấp chứng thư theo yêu cầu của khách hàng.
Hoàn toàn có thể nếu không có các biện pháp bảo vệ. Chúng ta đều biết thuốc khử trùng xông hơi có tác dụng diệt trừ sinh vật hại hiện hữu trên hàng hoá, sau khử trùng hơi thuốc được thông thoáng khỏi hàng hoá để hàng hoá trở lại tình trạng bình thường theo mục đích sử dụng ban đầu. Một lô hàng được khử trùng đạt yêu cầu (diệt triệt để sinh vật hại), nếu được cách ly và bảo vệ hoàn toàn khỏi sự lây nhiễm từ bên ngoài thì chắc chắn sẽ không có côn trùng xuất hiện. Tuy nhiên, trong thực tế không phải lúc nào chúng ta cũng kiểm soát được mọi vấn đề. Do vậy, việc hiểu một cách đầy đủ về những nguyên nhân có thể dẫn đến tái nhiễm côn trùng và các biện pháp khắc phục rất cần được sự quan tâm của cả chủ hàng và công ty khử trùng.
Có. Có một số cách khác như kiểm soát không khí (dựa trên nguyên tắc hàm lượng oxy thấp, kết hợp với CO2), xử lý nóng, lạnh, chiếu xạ…Tuy nhiên trong thực tế, để thực hiện được các biện pháp xử lý này yêu cầu kỹ thuật rất phức tạp, chi phí cao, phải di chuyển hàng hoá đến những khu vực xử lý chuyên dụng, do vậy hiện nay tính khả thi còn thấp.
Thuốc khử trùng
Phosphine (PH3) là hơi thuốc có tác dụng diệt côn trùng, được giải phóng ra từ phản ứng hoá học:
AlP (Aluminium Phosphide) + 3H2O (Humidity) = PH3 (Phosphine) + Al(OH)3
Phostoxin, Gastoxin, Quick Phos, Celphos…là tên thương mại (Trade name) của các sản phẩm do các hãng sản xuất khác nhau với hoạt chất chính là Aluminium Phosphide 56%. Thông thường khi khử trùng thì cứ 03 g AlP thì tạo ra 01 g PH3 nếu có đủ thời gian ủ thuốc để phản ứng hoá học xảy ra hoàn toàn. Trong thực tế, tuỳ theo từ ngữ ghi trong hợp đồng hoặc L/C mà công ty khử trùng lập hồ sơ và cấp chứng thư cho phù hợp. Vì vậy khi chứng thư thể hiện thuốc khử trùng là Aluminium Phosphide (9 g/m3) hoặc Phosphine (3 g/m3) đều hợp lý miễn là phù hợp với L/C hay hợp đồng
Trong không khí luôn tồn tại một lượng hơi nước nhất định, khoảng 30 g hơi nước trong 01 m3 không khí khi nhiệt độ là 30 – 320C và độ ẩm tương đối là 80%. Khi container được đóng kín, quá trình trao đổi khí bị hạn chế làm cho nhiệt độ tăng lên, có thể đến 50 – 600C, khi đó lượng hơi nước trong không khí cũng tăng theo, có thể lên đến 100 g/ m3 không khí. Nhiệt độ bên ngoài thường thấp hơn trong container nên lượng hơi nước bốc lên gặp trần kim loại sẽ bị ngưng tụ và rơi xuống phần hàng hoá trên bề mặt, gây ra tình trạng ướt hàng và nấm mốc sẽ phát triển sau đó. Mục đích của việc sử dụng chất hút ẩm là duy trì ẩm độ không khí trong container ở mức an toàn, không để xảy ra hiện tượng ngưng tụ nêu trên và qua đó bảo vệ hàng hoá không bị ẩm ướt hay nấm mốc gây hại.
Thực tế lượng hơi nước nhiều nhất gây ra tình trạng ngưng tụ nêu trên lại xuất phát từ sàn container, bởi hầu hết các sàn container đều có chất liệu là gỗ với độ ẩm khá cao (từ 25 -30%) và khoảng 5% của lượng nước đó sẽ tham gia vào quá trình bốc hơi và ngưng tụ hơi nước trên bề mặt hàng hoá. Vì vậy, nếu container không được sử dụng chất hút ẩm thì rất dễ xảy ra khả năng ẩm mốc và hư hại hàng hoá, nhất là với những hàng hoá có giá trị cao thì thiệt hại là rất lớn. Hiện nay VFC có cung cấp dịch vụ sử dụng túi PVC để bao vệ toàn bộ hàng hóa bên trong container – vui lòng liên hệ VFC để được tư vấn thêm.
VFC là Công ty khử trùng đầu tiên tại Việt Nam với trên 45 năm kinh nghiệm và việc hợp tác chặt chẽ với nhiều tổ chức chuyên ngành quốc tế sẵn sàng tư vấn miễn phí một cách đầy đủ các vấn đề liên quan đến công tác kiểm soát dịch hại nói chung và khử trùng xông hơi nói riêng, xây dựng các chương trình kiểm soát dịch hại tổng hợp (Integrated Stored Pest Management), thực hiện nhiều khoá huấn luyện, tư vấn tại chỗ cho các nhân sự liên quan của khách hàng nhằm mang lại hiệu quả cao nhất cho khách hàng trong công tác bảo quản và xuất khẩu hàng hoá.
Yêu cầu khử trùng có đảo khí nội bộ thường được áp dụng khi khử trùng bằng Aluminium Phosphide. Lý do: Aluminium Phosphide phản ứng với hơi nước giải phóng ra Phosphine là khí tương đối nhẹ (tỷ trọng 1.17 so với không khí), khó khuếch tán sâu xuống lớp hàng hoá dưới đáy hầm tàu nhất là với những hầm hàng có thể tích lớn. Để đảm bảo đạt được sự đồng đều về nồng độ thuốc tại mọi vị trí trong hầm tàu cũng như tăng tính chắc chắn về kết quả khử trùng, nhiều khách hàng có yêu cầu phải sử dụng hệ thống đảo khí nội bộ – J System. Hiện VFC là Công ty duy nhất tại Việt Nam áp dụng Phương pháp khử trùng bản quyền này. Nguyên lý hoạt động của hệ thống này được trình bày kỹ trong phần Thông tin kỹ thuật – J System – Phương pháp khử trùng tiên tiến. -> Jsystem còn được áp dụng cho các loại hình khác như khử trùng hàng lưu trữ trong silo, bin, kho hàng xá …
Hoàn toàn không phải. Một số khách hàng hiểu khử trùng tàu chạy ngay (In transit fumigation) là khử trùng nhanh (Quick fumigation) – Điều này không chính xác. Xuất phát từ việc tiết kiệm thời gian chờ đợi một cách không cần thiết cho tàu, Tổ chức hàng hải quốc tế (IMO) có quy định cho việc khử trùng tàu chạy ngay (In transit fumigation) trong tài liệu Recommendations on the Safe Use Pesticides in Ship. Việc khử trùng tàu chạy ngay được thực hiện khi tất cả các điều kiện quy định được tuân thủ.
Sau khi đặt thuốc vào hầm hàng, kiểm tra an toàn các khu vực theo quy định thì cán bộ khử trùng hướng dẫn và bàn giao các công việc tiếp theo trong hành trình cho Thuyền trưởng tàu như ủ thuốc đủ thời gian theo tính chất của loại hoá chất, đảm bảo an toàn, thông thoáng đúng cách, ngăn chặn lây nhiễm…và sau đó tàu có thể khởi hành. Như vậy trong thực tế không có khái niệm khử trùng nhanh (Quick fumigation) mà chỉ có khử trùng tàu chạy ngay (In transit fumigation).
Hoàn toàn có thể nếu các biện pháp bảo vệ lô hàng không được quan tâm và thực hiện một cách đầy đủ vì khử trùng xông hơi chỉ có tác dụng tiêu diệt côn trùng có sẵn trên hàng hoá tại thời điểm khử trùng, sau đó hơi thuốc được thông thoáng để hàng hoá trở lại tình trạng bình thường theo yêu cầu sử dụng. Vấn đề này được trình bày kỹ trong phần Thông tin kỹ thuật – Vì sao côn trùng còn sống tại cảng dỡ hàng?