Từ đầu năm đến nay, một số địa phương ở miền Trung xảy ra nhiều vụ vỡ đê đập thủy điện làm hàng trăm hecta hoa màu mất trắng, nhiều ngôi nhà bị cuốn trôi, nghiêm trọng hơn là khả năng nguy hại đến tính mạng con người.

Trong số các nguyên nhân được xác định, người ta thấy mối là một tác nhân đáng quan tâm nhất. Nhận thức được tác hại này, nhiều đơn vị quản lý các đập thủy điện đã chủ động phòng ngừa các nguy cơ tiềm ẩn từ mối, bảo vệ kết cấu công trình. Đập thủy điện Ea Krông Rou là một trong số đó…

“Đập Ea Krông Rou thuộc địa phận xã Ninh Tây, huyện Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa được xây dựng bằng đất đồng chất, phủ bê tông lên bề mặt. Trên thực tế, chỉ phát hiện một vài tổ mối nhỏ nhưng chúng tôi vẫn tiến hành phòng ngừa ngay từ ban đầu để tránh các nguy cơ sụt lún, vỡ đập như thực tế đã xảy ra trong thời gian qua.” Anh Đinh Văn Hải – Chuyên viên, Công Ty Cổ Phần Đầu Tư và Phát Triển Điện Miền Trung, đơn vị đầu tư và khai thác đập cho biết.

Ea Krong Rou nằm ở khu vực có nhiều loài mối hoạt động, có thể gây hại nghiêm trọng đến thân đập. “Sau quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã quyết định chọn hệ thống kiểm soát và bẫy mối Exterra. Gần 15.000 m2 tổng diện tích đã được xử lí với 2 hạng mục là đập chính và đập phụ. Quả nhiên, đúng như những lo ngại của chúng tôi. Chỉ một thời gian ngắn, hơn 40% các trạm lắp đặt đã phát hiện thấy mối xâm hại” ông Hải chia sẻ sau khi khảo sát thực tế tình hình đập.

Các phương pháp xử lý mối đập trước đây chủ yếu khoan thụt một lượng lớn hóa chất xuống tổ mối. Tuy nhiên, nắng mưa và điều kiện tự nhiên rừng núi làm thuốc bị rửa trôi, hiệu quả suy giảm nhanh chóng. Bên cạnh đó, vào mùa sinh sản mối cánh từ môi trường xung quanh có khả năng tái xâm nhập, tạo thành các tổ mới trên thân đập cũng làm cho việc kiểm soát triệt để trở nên khó khăn hơn.

Khắc phục được các nhược điểm đó, hệ thống kiểm soát và bẫy mối Exterra, một công nghệ tiên tiến của Mỹ, được xem là lời giải cho bài toán trừ mối. Bằng cách thiết lập một hàng rào bằng các trạm bảo vệ xung quanh nền đập, hệ thống ngăn không cho mối xâm nhập từ bên ngoài. Với các trạm có đường kính khoảng 30cm, đặt cách nhau một khoảng cách kĩ thuật hợp lý, mối sẽ vào trạm thay vì tấn công vào công trình nhờ có chứa một loại chất dẫn dụ mối là các hạt Focus – cũng là một phát minh của Mỹ, cùng các thanh gỗ bạch đàn. Dưới tác động của vi sinh vật, hạt Focus giải phóng liên tục một lượng khí CO2 vừa đủ để thu hút mối vào hệ thống “trạm bẫy”.

Trong khi đó, gỗ bạch đàn được sử dụng như mồi tạm thời để giữ mối trong trạm trước khi được “xử lí” tận gốc. Khi mối đã xuất hiện trong trạm, một hợp chất Requiem có nguồn gốc thực vật sẽ được sử dụng để tiêu diệt mối. Requiem tác động làm biến đổi quá trình sinh trưởng của mối, khiến chúng không tổng hợp được lớp vỏ để lột xác. Ngoài ra, được mối yêu thích hơn cả gỗ, mối sẽ mang “mồi ngon” này về cho cả tổ . Cả tổ mối bị tiêu diệt hoàn toàn.

Ưu điểm của hệ thống Exterra là khả năng phòng ngừa và kiểm soát lâu dài, vĩnh viễn – chừng nào hàng rào bảo vệ còn hiện hữu tại công trình. Hệ thống các trạm được lắp đặt một lần vào năm đầu và chi phí duy trì hệ thống rất khiêm tốn là lý do thuyết phục chủ đầu tư thủy điện Ea Krong Rou chọn Exterra bên cạnh khả năng “phòng bệnh”.

Mới đây, Nhà hát Minh Khiêm (Lăng Tự Đức – Huế), chùa Thiên Đức (Hội An), Dinh Thống Nhất (TP.HCM)… đã được tài trợ lắp đặt miễn phí công nghệ Exterra. Nhiều khu nghỉ dưỡng, villa cũng đã tiên phong áp dụng công nghệ này như Vinpearl Resort (Nha Trang, Đà Nẵng), Mia Resort (Nha Trang), Crown Plaza (Đà Nẵng)…

Hiện Exterra đang được phân phối độc quyền bởi nhãn hiệu PestMan của công ty CP Khử trùng Việt Nam (VFC).